MANİSA MİLLETVEKİLLERİ ÜZERİNE BİR ANALİZ(1920-2015)

Prof. Dr. Nurettin GÜLMEZ:MANİSA MİLLETVEKİLLERİ ÜZERİNE BİR ANALİZ(1920-2015)

MANİSA MİLLETVEKİLLERİ ÜZERİNE BİR ANALİZ(1920-2015)
01 Aralık 2018 - 11:58 - Güncelleme: 01 Aralık 2018 - 12:07

GİRİŞ

Siyaset ve politika kavramları halk arasında pek sevimli olarak görülmez. Aslında siyasetin anlamı, “devlet işlerini düzenleme ve yürütme sanatıyla ilgili özel görüş veya anlayış”[1] demektir. Fakat siyaset kelimesinin anlamlarından biri de idamdır. Siyaset edilmek, Siyaset Çeşmesi, Siyaset-i Hassa, Siyaset-i Şeriye deyimlerinde idam, Siyaset-i Âmme kavramında ise devlet işlerinin yürütülmesi ve düzenlenmesi anlamı kullanılmıştır.[2]

Politika denildiği zaman, devletin yapacağı işleri amaç, yöntem ve içerik olarak düzenleme ve gerçekleştirme esaslarının tamamı anlaşılır. Yani devlet yönetme sanatıdır. Ancak politika, bir hedefe varmak için karşısındakilerin duygularını okşayarak, zayıf noktalarından veya aralarındaki uyuşmazlıklardan yararlanarak işini yürütme şeklinde de tanımlanabilmektedir.[3] Politikanın bu ikinci tanımı, olduğundan farklı görünmeyi ve iki yüzlülüğü de içermektedir. Latince kökenli olan politika kavramının Yunanca’daki polis/şehir kökeninden geldiği iddia edildiği gibi Laince poli/çok, tika/yüz[4], yani politika/çok yüzlülük kökeninden geldiği de ifade edilmektedir. Latince kökenden türediği düşünüldüğünde politika, iki yüzlülük bile değil, çok yüzlülük olarak anlaşılmaktadır.

Demokratik sistemlerde toplumsal ihtiyaçlar, seçilme hürriyetinden yararlanmayı, yani milletvekili adayı olmayı sınırlandırmıştır. Bunun nedeni, milletvekili adayının, toplum için hayati öneme sahip bir göreve ve milli iradeyi temsil etme yükümlülüğüne talip olmasıdır. Milletin vekilliğini 

üzerine almak istemesidir. Toplumu yönetecek kişilerin, yönetim işini başarı ile yürütecek ortalama seviyenin üzerinde bir bilgi ve yeteneğe sahip olması gerekir. Her zaman bu sağlanamasa bile, yönetim görevini yüklenecek kişilerin milletvekilliği ile bağdaşacak bir yapıda olması için birtakım koşullar konulmuştur.[1]

TBMM’nin, yani milletvekillerinin temel görevi kanun çıkarmak, karar almak ve hükümeti denetlemektir.

Buna rağmen Türkiye’de politikaya ilgi çok yüksektir. Bütün seçimlere katılım oranı, hep yüksek olmuştur. Bugüne kadar yerel ve genel seçimlerde, aday bolluğu yaşanmış ve yaşanmaya devam etmektedir. Manisa’da da aynı bolluk söz konusudur. Milletvekillerine gösterilen ilgi de bir o kadar yüksektir. Fakat milletvekilliği bitenler, milletvekilliği sonrası bir boşluğa düşmektedirler. Milletvekillikleri bitince çoğunun Ankara’da yaşamaya devam etmesinin nedenlerinden biri de bu ilgi eksikliğidir. Asıl yanlış olan, milletvekillerine gösterilen aşırı ilgidir. İşsizliğin olduğu bir toplumda milletvekilleri, iş ve aş kapısı olarak görülmektedir. Vatandaş, milletvekilini sevdiğinden değil, iş ve aş peşinde olduğundan bu yanlış davranışı sergilemektedir.

Bu çalışmada, TBMM’de görev yapan Saruhan ve Manisa milletvekilleri incelenmiştir. Saruhan ilinin adı, 24.10.1926 tarih ve 4248 sayılı Kararname ile Manisa olmustur.[2] Yani birinci ve ikinci dönem milletvekilleri için “Saruhan Mebusu’’ denilirken, 1927 seçimlerinden ve üçüncü dönemden sonra “Manisa Milletvekili” adlandırılması kullanılmaya başlanmıştır.

Çalışma sırasında Türkiye Büyük Millet Meclisi Albümü, Türk Parlamento Tarihleri ve TBMM Tutanakları temel kaynak olarak kullanılmıştır. Toplanan bilgiler, tablolar haline getirilmiştir. Ana tablolara dayalı olarak hazırlanan tablolar ve grafiklerle 1 920-2015 dönemi Manisa milletvekilleri üzerine bir analiz geliştirilmiştir. Ana tablolar, dönemin anlaşılması açısından bir fotoğraf sunmaktadır. Ana tablolardan çıkarılan ikincil tablolar ve grafikler, konunun açıklanmasına yardımcı olmaktadır.

TBMM Albümü’ndeki doğum ve ölüm tarihleri ile Türk Parlamento Tarihlerindeki tarihler, tam olarak örtüşmemektedir. Böyle durumlarda dipnotlarda farklılıklar belirtilmiştir. Kullanılan kaynaklar farklı olunca bulunan sonuçlar da farklılaşmaktadır. MERNİS’ten alınan bilgilerle milletvekillerinin TBMM’ye beyan ettikleri özgeçmiş arasında birebir örtüşme yoktur.

Ayrıca TBMM Albümü’nde veya Türk Parlamento Tarihlerinde ölüm tarihi bulunmayan milletvekillerinin ölüm tarihleri gazetelerden ve internet kaynaklarından temin edilmiştir. Adı geçen eserler hazırlandığı

 

zaman sağ olan milletvekilleri, sonraki zamanlarda vefat etmiş olabilmektedir.

TBMM’ye girdiği zaman bekar görünen bazı milletvekilleri de sonradan evlenmiş ve çocuk sahibi olmuştur. Bazıları da çocuk sahibi olmamıştır. Bazılarının çocukları sonradan ölmüştür. Bazılarının çocuk sayısı artmıştır. Bu yüzden çocuk sayılarında da değişiklikler görülmektedir.

Tabloların hazırlanmasında TBMM Albümü ile Türk Parlamento Tarihleri esas alınmıştır. Milletvekillerinin TBMM faaliyetlerinin belirlenmesinde TBMM Tutanakları kullanılmıştır.

Tablo-1: Dönemlere göre TBMM’nin çalışma dönemleri11

Dönemi

Seçim Tarihi

Meclis’e Katılma Tarihi

Dönem Sonu

1

 

23 Nisan 1920

11 Ağustos 1923

2

Haziran-Temmuz 1923

11 Agustos 1923

1 Kasım 1927

3

2 Eylül 1927

1 Kasım 1927

4 Mayıs 1931

4

25 N&san 1931

4 Mayıs 1931

1 Mart 1935

5

8 Subat 1935

1 Mart 1935

3 N&san 1939

6

26 Mart 1939

3 N&san 1939

8 Mart 1943

7

28 Subat 1943

8 Mart 1943

5 Agustos 1946

8

21 Temmuz 1946

5 Agustos 1946

22 Mayıs 1950

9

14 Mayıs 1950

22 Mayıs 1950

14 Mayıs 1954

 
 
 

11 TBMM Albümü (1920-1950), cilt-1, TBMM Yayınlan, Ankara 2010, s.XV.

 
 

 

10

2 Mayıs 1954

14 Mayıs 1954

1 Kasım 1957

11

27 Ek&m 1957

1 Kasım 1957

27 Mayıs 1960

12

15 Ekim 1961

25 Ekim 1961

10 Ekim 1965

13

10 Ekim 1965

22 Ekim 1965

12 Ekim 1969

14

12 Ekim 1969

22 Ekim 1969

14 Ekim 1973

15

14 Ekim 1973

24 Ekim 1973

5 Haziran 1977

16

5 Haziran 1977

13 Haziran 1977

12 Eylül 1980

17

6 Kasım 1983

24 Kasım 1983

29 Kasım 1987

18

29 Kasım 1987

14 Aralık 1987

20 Ekim 1991

19

20 Ekim 1991

6 Kasım 1991

24 Aralık 1995

20

24 Aralık 1995

8 Ocak 1996

18 Nisan 1999

21

18 Nisan 1999

2 Mayıs 1999

3 Kasım 2002

22

3 Kasım 2002

14 Kasım 2002

22 Temmuz 2007

23

22 Temmuz 2007

4 Ağustos 2007

12 Haziran 2011

24

12 Haziran 2011

28 Haziran 2011

7 Haziran 2015

25

7 Haziran 2015

23 Haziran 2015

1 Kasım 2015

26

1 Kasım 2015

17 Kasım 2015

24 Haziran 2018

 

 

Manisa Milletvekilleri Üzerine Bir Analiz                                             16

 

3 http://www.forumgercek.com/turk-tarihi/103475-tbmm-turkiye-buyuk-millet-meclisi- binalari.html.

4 http://www.ergir.com/2012/Ankara_Palas.htm.

 

[1]  Gökalp İzmir, “Milletvekilliği Seçilme Yeterliliği ve Bu Sıfatın Kazanılması”, Yasama Dergisi, Sayı 18, Ankara 2011, s.51. (51-116)

[2]   Düstur, 3. Tertip, Cilt: 7, 2. Baskı, Devlet Matbaası, Ankara 1944, s. 1681-1682.

 

[1] Türk Dil Kurumu, Güncel Türkçe Sözlük, http://www.tdk.gov.tr/index.php?option= com_gts&arama =gts&guid=TDK.GTS.59c8b411b81457.64273576, (e.t: 25.09.2017).

[2] Mehmet Zeki Pakalın, Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, cilt-3, Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, İstanbul 1993, s.243

[3] Türk Dil Kurumu, Güncel Türkçe Sözlük.

[4] Birol Ertan, “Siyaset İki Yüzlülük müdür”, http://www.gundem.be/tr/doc-dr-birol- ertan/siyaset-ikiyuzluluk-mudur, (e.t: 25.09.2017).

FACEBOOK YORUMLAR

YORUMLAR

  • 0 Yorum