Halil İnalcık külliyatı yayımlandı

Osmanlı tarihini belleğinde tarihi bir çınar vasfıyla tutan eşsiz bir tarihçiydi hocaların hocası Halil İnalcık. Sadece Türkiye’de bulunan arşivleri değil dünyanın çeşitleri ülkelerinin özel arşivlerinde yer alan belgeleri engin çabalarıyla edinir, bilgisine bilgi eklerdi. Osmanlı tarihine yepyeni, tarafsız ve belgelere dayalı bir yaklaşım getirirdi. Makalelerini bu belgelere dayandırırdı. Dünyanın hangi ülkesine giderse gitsin büyük bir saygı ve hayranlıkla karşılaşırdı. Ne mutlu ki bizlere İnalcık, 25 Temmuz 2016’da , 100 yaşında iken hayata veda ettiğinde ardında sayısız kaynak bırakmış ve neredeyse ömrünün son gününe kadar araştırmaktan ve bunları aktarmaya çalışmaktan geri durmamıştı. 

Bu büyük tarihçinin Osmanlı İmparatorluğu üzerine yazdığı makaleleri, “Osmanlı İmparatorluğu” adıyla iki ciltte toplanarak Kronik Yayınları’nın özenli çalışmasıyla yayımlandı. Kitapta İnalcık’ın daha önce yayımlanan makalelerinin yanı sıra ilk kez Türkçeye aktarılan yazıları da yer alıyor. 
“Osmanlı İmparatorluğu: Toplum ve Ekonomi” adıyla yayınlanan ilk ciltte Türkçe 14 makale ve 1943- 1992 yılları arasında çeşitli dergilerde yer alan çalışmaların yanı sıra, Osmanlı şehir ve ticaret tarihi ile ilgili incelemelerden oluşuyor. 

“Osmanlı İmparatorluğu: Sultan ve Siyaset” isimli ikinci cilt ise 1960-1994 yılları arasında yayımlanmış, erken Osmanlı tarihi, tarih yazımı ve Osmanlı şehir ve hukuk tarihi ile ilgili 15 çalışmayı bir araya getiriyor. Osmanlı tarihinin dönemlerinin tespit edilmesi hususundan başlayarak Osmanlı tarihinin ilk iki yüzyılı ile ilgili en önemli Osmanlı vakanüvisi olan Âşıkpaşazade’nin hayatı inceleniyor. Bu ciltte genel olarak Türklerin İslamlaşması; Osman Gazi’nin İznik Kuşatması, Konstantinapolis’in fethinden sonra yeniden inşa edilmesi;Fatih Sultan Mehmet devri, Osmanlı’nın karar alma mekanizmaları konularını işliyor İnalcık.

Kitabın en ilgi çeken makalelerinden biri İstanbul’un fethini anlatan “İstanbul: Bir İslâm Şehri” başlıklı makale.( Cilt 2, s.208) Bu makalede İstanbul’un fethini ve fethin ardında Fatih Sultan Mehmet’in siyasi, toplumsal ve mimari faaliyetlerini aktaran İnalcık, makaleye noktayı şu açıklamalarla koyuyor: “ Özetlersek, Osmanlı şehri İslâm şeriatı idealine dayanan ve bu ideali yansıtan belirli bir fiziki ve sosyal organizasyona sahipti. Şehrin bir tarafta bedesten, ana çarşı, dükkanlar ve kervansaraylar ile ticari ve sınaî bir bölgeye, diğer taraftan da yerel cami etrafında tanzim edilen mahalle topluluklarıyla bir yerleşim bölgesine ayrılması tamamen İslâmi kavramlara dayanmaktaydı. (…)” 

Çeşitli Osmanlıca belgelere de yer verilen kitapta, bu belgelerin Türkçe çevirisi de yapılmış. Örneğin çeşitli devletlere verilen kapitülasyonların resmi belgeleri İstanbul ve Galatada’ki nüfus oranları, İstanbul’un 1490,1537,1934 şehir haritaları da yer alan özel belgeler arasında. 

“Osmanlı İmparatorluğu”, gelmiş geçmiş en büyük tarihçilerden Halil İnalcık’ın engin bilgisinin aktarıldığı bu kapsamlı külliyat, her kütüphanede bulunması gereken arşivlik bir çalışmanın ürünü. 

Kaynak:http://vatankitap.gazetevatan.com/haber/halil_inalcik_kulliyati/1/25165