HALİD SAİD HOCAYEV'İN HATIRATI, ÖZBEKİSTAN'DA YENİDEN NEŞREDİLDİ

Türk dünyasının ünlü şahsiyeti Kaşgarlı Mahmud’un meşhur Dîvân-ı Lugâti’t-Türk eserini tercüme eden Özbekistanlı Türkolog Halid Said Hocayev’in 91 sene önce yayımladığı “Yeni Elifba Yollarında Eski Hatıra ve Duygularım” kitabı, Özbekistan’da Azerbaycan Türkçesi ve Özbek Türkçesi ile yeniden neşredildi.

ESERİN ÖNSÖZÜNÜ HOCAYEV’İN KIZI KALEME ALDI

Kitabın 1929 yılında yayımlanan varyantının bugünkü alfabe ile yeniden neşrinde, Prof. Dr. Almaz Ulvi Bunâtova ve Yaşar Kasım görev aldı. Eseri, Özbekistan diline ise Hulkaroy Boltaboyev ve Ubaydulla Boltaboyev çevirdi. Öte yandan, yeni neşrin önsözünü ise Halid Said Hocayev’in Kanada’nın Toronto şehrinde yaşayan 95 yaşındaki kızı Bahiça Hocayeva-Memmedova kaleme aldı. Ancak Kocayev’in kızı, babasının kitabının yeniden neşrini göremeden vefat etti.

1925-1926 seneleri Azerbaycan’da Arap alfabesinden yeni Latin alfabesine geçiş hareketi başlamış ve bunun için özel bir komisyon kurulmuştu. Komisyon üyeleri Türk dünyasının meşhur bilim adamları ile birlikte bu meseleyi müzakere etmek amacıyla Kırım’ı ve Türkistan’ın çeşitli bölgelerini ziyaret ediyorlar.

HOCAYEV’İN HATIRATINDA KIRIM DA GEÇİYOR

Yeni alfabede basılan hatıratta, Halid-Said Hocayev, Azerbaycan CEC (Merkezi Seçim Komisyonu) 1. Başkanı Samed Ağa Ağamalıoğlu ile iş görüşmelerini anlatıyor. Hocayev’in hatıralarında 1925-1926 yılları arasında Kırım bölgesi de geçiyor. Hocayev, o yıllarda Kırım’da Bekir Sıtkı Çobanzade, Asan Sabri Ayvazov, Osman Akçokraklı ve Abibulla Odabaş gibi ünlü kişilerle karşılaşıyor ve bunu hatıratında yazıyor.  

1929 yılında kitabın 1100 nüshası Kırım’da basılsa da, günümüzde hiçbiri yarımadada mevcut değil. 1928 yılında yeni alfabeye geçen Kırım Tatarları, 1939 yılında Sovyet rejiminin baskısı ile Kiril alfabesine geçmek zorunda kalmıştı. 1991 yılında Kırım’da düzenlenen II. Kırım Tatar Milli Kurultayı sırasında Latin alfabesine geçmeye yönelik bir karar alınsa da, kararın üzerinden 30 sene geçmesine rağmen halen gerçekleştirilemedi.

Günümüzde işgal altında olan Kırım’da, Dîvân-ı Lugâti’t-Türk eserinin çevrilmesi üzerine çalışmalar yapılıyor.

YENİ ELİFBA YOLLARINDA ESKİ DUYGU VE HATIRALARIM

Orijinal adı “Yeni Elifba Yollarında Eski Hetire ve Duygularım” olan eser, 1926 yılında yapılan I. Türkoloji Kurultayı öncesi ve sonrasında cereyan eden olayları, Türk dünyasının Latin kaynaklı Türk alfabesine geçme öncesindeki hadiseleri, Halid Said Hocayev’in perspektifinden günümüze yansıtıyor.

Kaynak: Kırım Haber Ajansı

https://qha.com.tr/haberler/halid-said-hocayev-in-hatirati-ozbekistan-da-yeniden-nesredildi/176496/