Azerbaycan'ın Milliyetçi Diasporası - MGT / Oder ALİZADE

Azerbaycan’ın Milliyetçi Diasporası - MGT

Azerbaycan Türk diasporasının yaşını Azerbaycan Cumhuriyetinin kurulduğu 1918 yılından başlata biliriz. İlk milli diaspora işi yeni kurulan Cumhuriyeti tanıtmak maksadı ile Ali Merdan Topçubaşı başkanlığında Parise gönderilen heyet tarafından başarıyla icra edilmiştir ve neticede yeni kurlan milli Azerbaycan Cumhuriyeti yabancı devletler tarafından De Fakto olarak tanınmıştır. Bu hadiseyi Azerbaycan’ın ilk başarılı milli diaspora faaliyeti olarak ele ala biliriz.

Milli Azerbaycan Cumhuriyeti 1920 yılında Sovyet Rusyası tarafından işgal edildikten sonra Cumhuriyet kuruclarının bazıları şehid edildi. Sağ kalabilenler ise yurd dışına muhaceret etmeye mecbur oldular. Cumhuriyet kurucuları gittikleri ülkelerde diaspora teşkilatları kurarak ülkelerinin milli ve manevi deyerlerinin tebliğ ve teşfikatını yaptılar. Azerbaycan Milli diasporasının ağırlıklı olarak yerleştiği ülke kardeş Türkiye Cumhuriyeti Devleti olmuştur. Milli Azerbaycan Cumhuriyetinin işgalini takiben başta Cumhuriyetin sabık şura-i milli reisi M. E. Resulzade olmakla Türkiye’de muhtelif dergiler, kitaplar neşr ederekten ve kurdukları dernekler vasıtasıyla milli Azerbaycan Cumhuriyetinin deyerlerini yaşatmayı başardılar. Bu faaliyetin tabii bir neticesi olaraktan Sovyet işgal rejimi zamanında unutturulan ve çarptırılarak anlatılan milli Azerbaycan Cumhuriyeti dönemi ile ilgili doğru düzgün bilgi sahibiyiz.

Mekan Türkiye olduğu için diaspora kelimesini burada kökündeki “kopuk azınlık” anlamıyla değil, temsilci anlamında kullanmaktayız. Zira, Türkiye bütün Türklerin vatanıdır ve Azerbaycan gibi Türk yurtlarından gelenler burada azınlık sıfatını taşımamaktadırlar. Günümüz Azerbaycan Türk diasporası 1918 yılından başlayan bir geleneğin varisidir. Ancak o zamandan farklı olarak bugün Azerbaycan bağımsız bir devlettir. Hal böyle iken diasporanın faaliyet imkanları daha da genişlenmekte ve hukuki bir nitelik kazanmaktadır.

Bu gün Azerbaycan 1918 yılından başlayan diaspora yolunun halefi olan milliyetçi bir diaspora teşkilatlarına sahiptir. Bu teşkilatlar içerisinde ön sıralarda Bakü merkezli ve Türkiye’de de faaliyet gösteren Milliyetçi Gençler Teşkilatı’dan bahsedebiliriz. Hali hazırda MGT Türkiyede on ayrı ilde faaliyet göstermektedir.

         Bir diaspora teşkilatı olarak MGT’nin Türkiye’deki faaliyetin gayesi:

1. Azerbaycan’ın milli aydınlarını ve onların ilmi ve kültürel faaliyetlerini Türkiye’de ve dünyada tanıtmak.

2. Azerbaycan’ın önemli tarihi günlerinin ehemiyyetini anlayarak;

Milli matemlerimizi anaraktan bu hadiseleri tüm dünyaya duyurmak.

Milli bayramlarımızı yaşatmakla Azerbaycan’ın medeni hadiselerini tebliğ etmek.

3. Azerbaycan’dan Türkiye’ye okumak için gelen öğrencileri milli-medeni konferanslarla bir arada tutarak gençlerimizde millet ve devlet sevgisini aşılamaktadır. Tamamiyle bilimsel ve kültürel mevzularda olan bu türden konferanslar öğrencilerimizin ders dışındaki zamanlarını faydalı bir ortamda geçirmesini temin etmektedir.

4. Teşkilat tebliğ ettiği deyerlerle öğrencilerimizin milli  bütünlüğümüze ve devletimize karşı olan dini, siyasi ve benzeri gruplara yönelmesinin karşısını almaktadır.

5. Azerbaycan’a karşı olan iftira, iddia ve tehtitlere karşı milliyetçi bir diaspora teşkilatı olaraktan svil bir şekilde cevap vermektedir.

6. Azerbaycan Cumhuriyeti Devletinin yalnız siyasi değil, manevi ve kültürel hududuna dahil olan soydaşlarının sorunları ve Türk dünyası ile yakından ilgilenmektedir.

Kanaatimizce bu meseleler her bir diaspora teşkilatı için örnek olmalıdır.

MGT Türkiye Başkanı - Oder ALİZADE

Kaynak: Üç Çizgi Dergisi - Eskişehir Azerbaycanlılar Derneği Yayını Temmuz, Ağustos, Eylül - Sayı 11